Andırında Sohbetler Koyu Olur

Deneme

Ahmet NARİNOĞLU

ANDIRINDA SOHBETLER KOYU OLUR

Atalarımız Anadoluya geldikten beri sohbet geleneğini sürdürüyorlar. Türkler Ortadoğuda sohbet meclisleri kurarlardı, konular bu meclislerde konuşulur, kararlar alınırdı. Tarih kaynaklarına göre kadın erkek birlikte meclise katılırdı.

İslamiyetin özünde olan sohbet inancı ile iyice pekişen geleneğe, Anadoluda doruğa çıkar. Tarihin tespitlerine göre Anadoluda sohbet kılıçtan etkili olmuştur. Anadoluyu Türkleştiren ve Müslümanlaştıran o kadar önderlerimiz, gnöül adamları, erenler bunu sobet ve nasihat yoluyla yaptılar. Meclislerde büyüklerin etrafına toplanan halle sohbetlerden aldıkları bilgi ve kültürle medeniyet kurdular. Sohbetler sayesinde dayanışmayı, kaynaşmayı pekişmeyi sağladılar. “İri olalım, diri olalım” mesajını aldılar. “Gel, ne olursan ol yine gel” çağrısı sohbetler yoluyla birlik ve beraberliğe bir çağrıydı.

Bugün, şehirleşme ve modernleşmenin etkisiyle, iletişim araçlarının yoğun kullanılması yüzünden sohbetler azalsa da Anadoluda özellikle kırsal alanlarda devam etmektedir. Bunların arasında Andırını sayabiliriz. Andırın Çukurova ile Anadolu arasında göç yolu olduğundan çok kültürleri bünyesine alırken, bunların sohbet geleneklerini de alır. O yüzden Andırın yöresinde sohbetler hem çeşitlidir, hem de zengindir.

Andırın yöresinde edilen sohbetleri araştırmak ve ortaya koymanın araştırma işi olduğunu biliyoruz. Burada yaptığımız tespitlerden ibarettir. Andırın yöresinin sohbet geleneğini, çeşitliliğini ve zenginliğini görenler toplumun hala saf ve bozulmamış olmasını buna bağlıyorlar. Gerçekten de sohbetler insanı eğiten, yetiştiren, olgunlaştıran görevler vardır. Büyüklerin etrafında bir araya gelinir güncel olaylardan tutun, geleceğe kadar her konu görüşülürü ve konuşulur. Bilgi, haber, fikir alışverişinde bulunulur, nasihatler edilir. Hiç sıkılmadan saatler geçer. Ayrılırken de başka bir sohbetin ipi çekilir. Sohbetin tadına varmak yeni sohbetleri aratır.

Andırında sohbetlerin yeri ve zamanı yoktur. Daha doğrusu her yer ve zamana uygun sohbet çeşitleri yani zenginliği meydana gelmiştir. Tespit ettiklerimizi burada sıralıyoruz. Dediğimiz gibi Andırın sohbetleri çeşitli, zengin, verimli geçer. Bu yüzden sohbetlerimiz koyu olur. İşte Andırın sohbetlerinden çeşitlemeler:

Kışla Bahçesi

Yol ortası

Cami avlusu

Dükkan önü

Kahvehanelerde

Evlerde

Çardaklarda

Berberde

Arzuhalcilerde

Araç içinde

Mahkeme yolu

Duldalık

Kuzu kuzu

Ocakbaşı sohbetleri

Tarla komşuluğu(uzaktan sesleniş)

Yayla havaları

Damdan dama sohbetler

Tellal geleneği

Eskaza

Masallar

Pınarbaşı sohbetleri (genç kız ve gelinler)

Dereden tepeden

Çamaşır günleri

Yamaçtan yamaca

Kuş dili muhabbetleri

Zamanı savuranlar

Abdal Ağası

Avcı mavraları

Sofa

Gelin hanım

Kaynana vır vırı

Ak sakallı dededen

Bilmece – bulmaca

Çocuk oyunları

Çocuktan al haberi

Yıldızlara bakarak

Çoban sohbetleri