Göç Yolu
ARAŞTIRMA
Ahmet NARİNOĞLU
ANDIRIN GELİŞİM PLATFORMU
ANA DOSYA
GÖÇ YOLU
Bir atasözümüz var. Dillerde gelenek. “göç yolda dizilir”. Göç yolunda kurulmuş medeniyetiz. Kültürümüzde aynı. Yaşaya yaşaya biriken kültürümüz ağaca benzer. Budanır, tırmalanır, bakılırsa medeniyet çınarına döner. Kültür ağacı dal budak temizleme, budama ister. Ancak umursamaz kaderine terk edilirse, ağaç dallarından, kollarından kurur. Velhasıl ağaç bakım ister. Kültürde öyle
Atasözümüz göç yolda dizilir derken kültüründe göç yolunda hayat bulduğunu söyler. Sahipsiz kültürde göç yolunda dökülür. Yaprak dökümü gibi.
Kültür tarihe benzer. Tarih hem yapıcılar, hem yazanlar, hem yaşatıcılar eliyle tarihtir. Kültür yaşamayı, yazmayı ister. Nakil ister. Bu yönden kültür davadır. Bitmeyen dava.
Göç yolu kültürüde kültürümüzün sepetidir. Sepetin içinde kültür çeşnileri dolu dolu. Ta çukurova’dan Akdeniz kıyılarından anadolunun içlerine kadar uzanan yayla yolculuğunun inişleri ve çıkışlarına yolu demekteyiz. Nerdeyse sıfır rakımından iki bin rakımlarına kadar uzanan engebeli, inişli-çıkışlı, dereli-tepeli-vadili, düzlüklü-ovalı, enginli zirveli yolculukta duraklar, konaklamalar, yolculuklar.
Varılan her yerde yerleşik köyler, obalar, mezralar, kasabalar ile tanışıklık, buluşmalar, kaynaşmalar. Arının çiçeklere konması gibi her insandan, toplumdan kültür alış-verişleri. Göç yolu coğrafyasında kültürlerin yoğrulması, kaynaşması, zenginliği.
Göç yolu Çukurova ile torosları bileşik kap gibi birbirine bağlar. Yarın yaylalar şenlenir, kışın çukuruna. Coğrafyalar insanoğlu eliyle buluşur, yeni bir kültür doğar. Göç yolu.
İşte bu göç yolunun kavşak yerlerinde obalar, köyler, kasabalar bulunur. Çorbada tuz misali her konargöçer kültür heybesine kültür katar. Her yıl göç yolu, yeni bir hayat, yeni bir birikim katar kültür harmanına. Adı göç yolu kültürü olur.
Esasen göç yolu akdenizden toros yamaçlarına uzanan konar göçerlerin yoludur. Ancak Andırın havalisinden geçen kadar hiç biri zenginlik katamaz. Doğrusu tarihe baktığımızda da zenginliğin işaretlerine rastlarız. Ta kayserinden çukuroavaya kadar sıralı kaleler, bunu anlatır.
Tarihte kavim yolu, konargöçerlikte yolu, bu günde yayla göçer yolu olarak devam eder. Yine kültürler kaynaşır, yine kültürler birikir, zenginleşir.
Göç yolu sözlüğü
Aba
Ağaç
Iba
Kirmen
Test
Kazan
Tuluk
Yayık
Ocak
İğ
Çıkrık
At
Eşek
Kağnı
At
Deve
Eşek
Kilim
Çadır
Halı
Döşek
Lamba
Çınar
Balta
Tüfek
Bıçak
Tahra
Balta
Beşik
Koyun
Keçi
Dibek
Ağıl
Davar
Sürü
Yayla
Otlak
Mera
Pınar
Çeşme
Kaynak
Tuluk
Tulum
Keçe
