Kahraman Maraş Yöresi Ağıtlar ( Andırın Ağıtlar )

Andırında en çok ağıtlar üzerinde çalışılmıştır. Bunun iki nedeni var. Önce ağıtlar canlı ve yaşıyor. Her okuyan yazarın ilgisini çekiyor. İkincisi de derlemesi kolay. Andırının her köyü mahallesi yaylası, yaylası kaynaklı ağıtlar var. Ağıt kitaplarının ortak özelliklerine bakalım.

  • Ağıta giriş metni yazılır, ağıtlar hakkında
  • Ağıtlar bölümlere ayrılır
  • Ağıtlar önce tanıtılır, hikâye edilir, sonra ağıt hikaye
  • Ağıtlar nasıl, nerde, kimden derlediği anlatılır.
  • Ağıtlar yerel lehçe ile söylendiğinden öyle yazılır.
  • Yerel kelimler kitabın sonunda sözlük olarak verilir
  • Araştırmacı Mehmet Temiz tarafından hazırlanan Andırın ağıtları bir tez çalışmasıdır. Ağıtlar tamamen Andırın yöresini kapsar. Çalışma diğer ağıt derlemelerinden farklı yanları var.
  • Ağıt derlemelerinin aksine güncel ağıt sayılacak kaynakları da işler
  • Coğrafya ve mekan ağıtlarına yer verir
  • Aşık ve şairlerin ağıt tarzındaki şiirlerini derler
  • Ağıtların kısa hikayeleri anlatır
  • Kaynak kişiler hakkında ayrıntılı bilgi verilmez
  • Ağıtların bir kısmı yazılı şiirlerinden derlenmiştir. Bir kısmı geniş yazılı kaynaklar taranarak derlenmiştir.
Kitap Türk kültür coğrafyasında geniş bir ağıt tahlili yer ile başlar. Araştırmacı Andırı ağıtlarını 13 bölüme ayırarak işler.
  • Yer ağıtları, din büyükleri ağıtları,
  • Hastalıktan ölenlerin ağıtları
  • Ölenlerin ağıtları
  • Kaza vefat edenlerin ağıtları
  • Askere giden dönmeyenlerin ağıtları
  • Cinayete kurban gidenlerin ağıtları
  • İntihar edenlerin ağıdı
  • Vefat edenlerin ağıdı
  • Yaşayanlara ağıtlar
  • Hasret konulu ağıtlar
Ağıtların bölümlerinden de anlaşıldığı gibi sadece geçmiş deği, bugün ve yaşanan olayları ele alan ağıtlar görürüz. Yani geniş bir ağıt dünyasını işler araştırmacı. Bu açıdan baktığımızda ağıtlar hala devam etmektedir.

Araştırmacı Mehmet Temizden daha yerel, özgün çalışmalar beklemekteyiz. Zira kendisinin de belirttiği gibi Andırın kültür hazinesi daha çok yönden işlenmeyi beklemekteyiz.