Karacaoğlan Coğrafyası Söz Çıkını
Araştırmacı yazar şair Celil Çınkım Andırın, Çukurova ekseninde sözlü kültür araştırmaları üzerine yıllardır çalıştığını biliyorduk. Bir ömre sığacak kapasitede ve dolulukta olan bu çalışma yoğun çaba ve emeğin ürünüdür. Bu yönü tespit etmeliyiz.
Kitabı açtığımızda bir sözlük ile buluştuğumuzu sanırız. Ama öyle değil. Bizim kültürümüz, Çukurova kültürü, özelliklede Andırın kültürü kelimeleri kilim, halı gibi dokuyan sözlü geleneğe sahiptir.
Bu gelenek saz, söz ustalarını ortaya çıkarır. Andırında neredeyse her insan şiir gibi konuşur, dertleşir. Dillerinde atasözleri, deyimler, maniler eksik olmaz. Söz söyleme geleneği Andırında hala yaşar. “Söz çıkını“ sözlü geleneği araştıran, derleyen bir çalışmadır.
“Söz çıkını“ nın üç özelliği hemen karşımıza çıkar.
- Sahada yıllar süren sözlü gelenek çalışması ve araştırmasıdır
- Bu alanda yapılan eser ve çalışmalar titizlikle incelenmiş, değerlendirilmiştir
- Eser canlı kaynaklardan derlenerek derleme çalışması yapılmıştır.
Bir yanda saha araştırması, canlı kaynaklardan derlemeler, yazılan eserleri taramalar, ayıklamalar, açıklayıcı şiir ve metinler ile açıklamalar eserin ana temasıdır.Gerçektende bir milletin sözlüğünün zenginliği, derleme çalışmaları ile ilgilidir. Ülkemizde yeterli derleme yapılsa sözlük(kamus) kapasitemiz mevcudu katlar. Söz çıkını bunu göztermektedir.
Toplum olarak kültür değişimi, kültür yozlaşması, kültür kaybı yaşıyoruz. Sadece sözcüklerle kaybolan kültürümüzü koruyamayız. Her kelimenin anlamları yanında onu besleyen söz çıkınlarını da işleme suretiyle anlaşılır kılarız ve yaşatırız. Söz çıkını, bu alanda basanlı bir eserdir.
Söz çıkı’nın takdim yazısında “bu çalışmanın en önemli özeliği yerel dil ve sözlü kültürünün yazılı eserler taranarak kayıt altına alınmasıdır “. Sözlü kültür Karacaoğlan coğrafyası dediğimiz
Çukurova ve toroslardan derlenmiştir. Ancak bu sözlü kültür, Türk coğrafyalarında yaşar kültürden beslenir. Dolayısıyla geniş dil ve kültür coğrafyası eserle buluşur. Genel bir kaynak niteliğine kavuşur.
Karacaoğlan coğrafyasında daha nice ozan, aşık, saz söz ustaları yaşar. Bu gelenekten beslenen bölge insanı gönlü zengin, dili duru, sade ve kıvraktır. Türkçenin yaşayan kaynağı olurlar.
Söz çıkını bir sözlük, ansiklopedi, ağız, derleme, izahlı çalışma gibi yanları var. Edebi yazılar ve eser yazmak isteyenlere yol gösterici kaynaktır. Kültür ve değerleri yaşamında yeniden diriltmek isteyen için başvuru kaynağıdır.
