Murat Sarıbıyık

Röportaj
İskender ZENGİN

Andırın denince doğal hayat. Doğal hayat denince envayi çeşit bitkiler akla gelir. Doğanın süsü ve güzelliği olan bitkileri dağ, dere, tepe gezmek yerine Murat Sarıbıyığın botanik bahçesinde görebilirsiniz. Murat Sarıbıyık Andırında doğal bitkilerden bahçe yaparak doğanın adeta dervişi olmuş. Bu fedakar, bilinçli, doğa dostu genç insanla Andırının doğal hayatı ve bitkileri üzerine konuştuk. Bahçesini gezerken kah meyremçilde, kah tırılda, kah akçadağında, kah elma dağında, kah seğ yaylasında hissetim kendimi. Andırın coğrafyası üzerinde uçar gibi gezerken memleketimize eşsiz değerde hazinelerin yattığını gördüm. Gördüklerimi sizlerle paylaşmak isterim. Sizler daha fazlasını görmek ve bilmek istiyorsanız Andırında kime sorarsanız hemen göstereceği Murat Sarıbıyığın botanik bahçesine uğrayın. Kendisiyle doyumsuz sohbetinizi yapın.

Sayın Murat SARIBIYIK kendinizi bize tanıtırmısınız?

1964 Andırın doğumluyum. Evli dört çocuk babasıyım, halen Andırın da oturmakta olup şifalı ot yetiştiriciliği yapmaktayım.

Murat bey, şifalı otlara olan merakın nereden gelmekte, bu konuda bir eğitim aldınız mı?

Konuya merakım, doğaya ve dağlara olan sevgimden kaynaklanmaktadır, gittiğim yerlerdeki, bitkilerin, renkleri, kokuları hep ilgimi çekmiştir. Bahçem bu bitkilerin yetişmesine müsait olduğu için birçoğunu kültüre alıp ıslah çalışması yaptım, kendi çapımda büyük başarılar elde ettim. Bu konuda akademik bir eğitim almadım. Ama pratiğim ve nazari bilgim iyi derecededir.

Üniversitelerden bu konuyla ilgili yanınıza gelen akademisyen var mı?

Eczacılık Fakültelerinden, Orman Fakültelerinden, Bahçe Bitkileri ve Botanik Bölümünden gelen hocalar var. Onlarla ortak çalışmalarımız olmakta, bitkilerin bir çoğu bahçemde olduğu için onlara daha kolay bir çalışma ortamı sağlamakta.

Ülkemizde kaç çeşit bitki yetişmekte?

Yanılmıyorsam Avrupa’nın tamamında 9 bin bitki yetişmekte, bu sayı ülkemizde 13 bini bulmakta, bunların bir çoğu da endemik bitkilerdir.

Endemik ne demektir. Andırında da Endemik bitki var mıdır?

Endemik, Dünyanın sadece bir bölgesinde yetişen bitki demektir. Andırında 4 tür Endemik bitki yetişmektedir. Bunun 2 tanesi Orkide türüdür.

Orkide demişken, bu bitkiye büyük bir merak olduğunu görüyoruz. Nedir bu Orkide?

Orkideler ne mantargillerden nede diğer bitkilerden sayılır, Kategorisi farklıdır, mantar gibi çürükçül bir bitkidir, ama bir otta değildir. Rizomları çok kıymetlidir, üremesi çok zordur, kültür ortamında yaygın olarak yetiştiriciliği halen başarılmış değildir. Şunu da belirteyim Türkiye’de tek orkide koleksiyonu olan benim diyebilirim.

Şifalı otların yan etkileri varmıdır?

Mutlaka vardır, Bayıltan, Uyutan, hatta öldüren otlar vardır. Baldıran otunun 6 mğ. İnsanı öldürür, bazı zehirli mantar türlerinin mercimek büyüklüğündeki bir parçası insanı öldürür, Atropa Belladona diye bir ot vardır, tohumlarını yuttuğun zaman bayıltır. Mesela maydanoz, baldıran türü bir ottur aşırı yendiği zaman insanı zehirler.

Şifalı otlardan nasıl istifade etmeli, halkımız bu konuda yeterli bilgiye sahip mi?

Halkımızın çoğu ne yazık bu konuda bilgi eksikliğine sahip, Şifalı bitki çayları günde 2 çay bardağından fazla kesinlikle içilmemeli, kök ve kabuk şeklinde olanlar hariç, filiz, çiçek ve yapraklar asla kaynatılmamalı, sıcak ve soğuk içilmemeli ılık olarak içilmeli, kesinlikle otların karışımını çoğaltarak içmemeli, eczane ilaçlarıyla asla kullanmamalı, usarelerini cam ve pet şişeler ve kaplar haricinde saklamamalıdır. Yaptığımız bitkisel ilaç ve çayları uzun süre güneş alan yerde muhafaza etmemeliyiz.

Bu bitkilerin, toplanmasında ve kurutulmasında nelere dikkat etmeliyiz?

Bu işin meraklılarına ve ticaretini yapanlara tavsiyemiz, kesinlikle otları toplarken köklerinden sökmeyiniz, tamamını toplamayınız en sağlıklı olanlarını tekrar üremeleri için bırakınız. Mezarlıklardan, otobanlardan, parklardan, fabrika bahçelerinden asla şifalı ot toplamayın, mümkünse yüksek dağlardan toplayın veya bahçenizde kendiniz yetiştirin. Bunların kurutulması ve muhafaza edilmesi en önemli konu, mümkünse gölgede kurutup pamuklu bez torbalarda saklamalıyız.

Bahçenizde kaç çeşit bitki yetiştiriyorsunuz, bunlardan ilaç hazırlıyor musunuz, Yurt dışına sattığınız bitkileriniz var mı?

Bahçemizde onlarca çeşit bitkilerimiz mevcut, Soğanlı bitkiler, Rizomlu bitkiler, Çalı forumlu, ot forumlu, ağaç forumlu olmak üzere şu anda Hollanda’ya, yetiştirip sattığım bitkilerim mevcut, bunların birçoğunun usaresinden, kendimizde, yan etkisi olmayan ilaçlar yapmaktayız, bazı hastalılarda yüzde yüze varan sonuçlar aldık.